Samodzielność. Czy to już?

Phoyo by Azarkevich Lidziya

Groszek kończy dziś 16 miesięcy. Powtarzam się, ale naprawdę nie wiem kiedy to minęło. To już taki chłopiec. Coraz więcej mówi, jest coraz bardziej samodzielny, można nawiązać z nim interakcje… Taki mały człowieczek, mała osoba. Kilka dni temu dosyć gwałtownie to do mnie dotarło, w bardzo prozaicznej sytuacji. Dzieciaki w żłobku dostają po południu przekąskę, tego dnia było to jabłko. Umyte, całe jabłko ze skórką. Zamierzałam standardowo podać je młodemu w domu w postaci obranych i pokrojonych kawałków lub nawet zetrzeć na tarce. No przecież jak inaczej mój maluszek ma to zjeść? Gdy ubierałam płaszcz, Groszku trzymał jabłko w obu rączkach i nagle zaczął sobie swobodnie gryźć. Jak dorosły. Czaicie to?!? Mój mały synuś, bąbelek maleńki, nieporadny przecież taki i karmić go trzeba i w ogóle, a on sobie sam to jabłko… tak na luzaku, ze skórką (olaboga z tą skórką, która mu przecież siądzie na ścianie żołądka i brzuszek go będzie bolał albo co gorsza spowoduje falę wymiotów na prawo i lewo). Wtedy dotarło do mnie - to już jest całkiem duży chłopiec. Wiadomo, ze nie dam mu do ręki noża i widelca, żeby sobie schaboszczaka pokroił, ale muszę zdać sobie z tego sprawę (właściwie to oboje z M. musimy), że jego samodzielność osiąga kolejne pułapy, że nabywa nowe umiejętności, że w wielu sytuacjach radzi już sobie sam. Rozmawialiśmy później o tym z M. i od tego czasu zaczęliśmy dawać mu nieco więcej swobody w niektórych kwestiach. Wiadomo, dawanie rozumnej swobody, adekwatnej do wieku jest sztuką wychowania, zatem staramy się to stopniować i intuicyjnie pozwalać mu na pewne rzeczy.

Wydarzenie to zbiegło się z przeczytaniem przeze mnie tekstu o tym, jak niesamodzielni bywają mężczyźni i na jak niesamodzielne jednostki wychowujemy nasze dzieci. Chodziło głównie o chłopców, ale myślę, że może się to tyczyć obu płci. Skłania to do przemyśleń, bo o ile intencje Matki z reguły są dobre, o tyle nieumyślnie „upośledza” ona swoje dziecko społecznie i czyni z niego „kalekę” w dorosłym życiu. Ja, w wieku 7 lat, biegałam z kluczem na szyi, byłam w stanie obrać ziemniaki, utłuc i opanierować kotlety, posprzątać pokój czy nastawić pranie. Miałyśmy z Sis swoje obowiązki, które uczyły nas samodzielności, ale też dyscypliny. Wiadomo, że różnie było z ich wykonywaniem, ale to też pewien etap zmagań wychowawczych. Obecnie dzieciaki nie biegają z kluczem na szyi, baaa, one nawet nie mogą często same iść do szkoły. Wszędzie są prowadzane przez rodziców. Nie biegają też do sklepu po drobne zakupy, bo coś mogłoby im się stać, bo ktoś by im źle wydał resztę i je oszukał, bo to, bo tamto... Nie podgrzewają sobie zupy, bo mogłyby się oparzyć, tudzież puścić cały dom z dymem. Wiem, że zagrożeń wokół jest znacznie więcej, niż gdy my byliśmy dziećmi, ale też nie popadajmy w paranoję. Nie chcesz puszczać swojego dzieciaka samego do szkoły? Ok, niech idzie z kolegami. W grupie raźniej. Nie przekonuje Cie to? Rozumiem, ale w takim razie znajdź takie czynności, które może i powinien robić samodzielnie. Raz, że budujesz u swojego dziecka pewność siebie, że może, że potrafi, że da radę. Dwa, że przydzielasz mu obowiązki, więc uczy się z nich wywiązywać, być za coś odpowiedzialny, ponosić konsekwencje. Trzy, zdobywasz pomoc w czynnościach domowych – zdecydowanie bezcenne! Niech wkłada i wyciąga naczynia ze zmywarki. Niech myje te naczynia, jeśli zmywarki brak. Niech posegreguje pranie (o! ta czynność jest szczególnie wskazana, bo do dziś pamiętam jak mój mąż, gdy ze sobą zamieszkaliśmy wrzucił do białego prania moje gacie z czerwoną obwódką – jak się domyślacie, wszystko było różowe). Także ten… zdecydowanie niech uczy się segregować brudną bieliznę. Niech  nakrywa do stołu i z niego sprząta. Niech przygotuje kanapki dla całej rodziny. Jasne, że nie zlecisz tego 4-latkowi, ale dzieci w wieku szkolnym powinny już dawać radę, nie sądzisz? Moja siostrzenica za miesiąc kończy 6 lat i wiem, że dałaby radę. Może nie pokroić warzywa na te kanapki, ale jakby miała wszystko naszykowane w lodówce, to śmiało mogłaby posmarować chleb i poukładać na nim składniki a później wszystko na talerzu. Proste? Proste!

Czemu o tym piszę? Bo po pierwsze bulwersują mnie takie totalnie niezaradne życiowo jednostki, które nie potrafią zagrzać wody na herbatę. Zdarzają mi się Klienci, których Matki dzwonią do nas i załatwiają sprawę za syna, podczas gdy on siedzi tuż obok niej w fotelu. Poważnie! I wiecie co jest najgorsze? Że ja mam zapędy na bycie taką właśnie Matką. Taka nadopiekuńczą, chuchającą, dmuchającą. Akcja z jabłkiem poniekąd mnie w tym utwierdziła. Na szczęście mam jeszcze sporo czasu, żeby nad sobą pracować i tłumić tę nadgorliwość. Dlatego apeluję i do Was Matki (i Ojcowie też, żeby nie było!), dawajcie swoim dzieciom rozumna swobodę, odpowiednią do ich wieku, umiejętności i do danej sytuacji. Pozwólcie im popełniać błędy, w przeciwnym razie nigdy się nie nauczą. Pamiętajcie też, że tu nie chodzi jedynie o zakres ich umiejętności i codziennych czynności. Chodzi tu również o budowanie pewności siebie, poczucia własnej wartości, nawiązywania relacji społecznych i szeregu innych cech, które przydadzą im się w dorosłym życiu. Pamiętajcie o tym na co dzień. To ważne.